De wet verplicht partijen om eerlijk te zijn tegen de rechter. Partijen moeten relevante feiten volledig en naar waarheid aanvoeren. De wet verbiedt liegen, verdraaien en verzwijgen van informatie. De rechter mag dan ook ingrijpen bij onwaarheden of verzwijgingen. De waarheidsplicht geldt ook in arbeidsrechtelijke procedures.
Arbeidsconflicten raken mensen persoonlijk. Beide partijen brengen hun standpunten naar voren. Ze moeten dat eerlijk en volledig doen. Wie liegt, schaadt zijn geloofwaardigheid. Rechters kunnen een onjuiste proceshouding bestraffen. Zij moeten immers kunnen vertrouwen op transparante, integere partijen.
Dat rechters dit in de praktijk ook daadwerkelijk doen, blijkt uit de uitspraak van de rechtbank Gelderland. In deze zaak nemen werkgever en werknemer een studiekostenregeling op in de arbeidsovereenkomst. De werknemer wordt arbeidsongeschikt. Hierdoor is zij niet in staat haar opleiding af te ronden. Werkgever bericht de werknemer dat zij de studiekosten moet terugbetalen. Werknemer weigert dit waarna de werkgever zich tot de rechter wendt.
Werkgever vordert terugbetaling van de studiekosten. Werknemer vordert betaling van vakantiedagen. Het verweer van werknemer is dat de werkgever stukken manipuleert. Zo legt de werkgever verslagen van teamvergaderingen van 2019, 2020 en 2021 over. De werknemer overlegt hier andere versies van. In de versie van werkgever staan toevoegingen omtrent de studiekostenregeling en vakantiedagen. In de versie van werknemer staat dit niet. De uitleg van werkgever is vervolgens dat per abuis twee verschillende versies zouden zijn toegestuurd.
Daarnaast brengt werkgever declaratieformulieren in het geding. Werknemer legt de volgens haar ingediende versies hiervan over. Op de versies van werkgever staan wederom toevoegingen, die de versies van werknemer niet bevatten. Deze keer stelt werkgever nadien dat het klopt dat zij de toevoegingen heeft gedaan. De rode inkt was per abuis zwart geworden bij het uitprinten.
Ten slotte legde de werkgever ook een brief over waarvan werknemer aangaf deze nooit te hebben ontvangen. Uit de metadata blijkt ook dat het document pas in 2023 is aangemaakt in plaats van 2021. Volgens werkgever komt dit door het omzetten in een ander bestandstype. De brieven in verschillende bestandstypes bevatten echter nog meer onregelmatigheden. Hiervan zegt werkgever dat er per abuis een concept versie in het geding is gebracht. De werkgever erkent daarmee dat er twee verschillende versies aan de rechter zijn overlegd.
De rechtbank oordeelt dat de werkgever zijn waarheids- en volledigheidsplicht ernstig schendt. De werkgever dient direct openheid van zaken te geven. Met het steeds achteraf een uitleg geven doet werkgever dat niet. Hiermee zet de werkgever de rechter telkens op het verkeerde been. Bovendien acht de rechter de uitleg niet geheel geloofwaardig. De rechter wees de studiekostenvordering daarom af. De werknemer kreeg wel haar vakantiedagen en loonstroken.
Het niet naleven van de waarheidsplicht kan dus grote gevolgen hebben. De rechter kan daaruit de gevolgtrekking maken die hij of zij geraden acht. De rechter is vrij om te bepalen hoe om te gaan met een liegende of verzwijgende partij. Mogelijke maatregelen zijn:
De veroordeling in de daadwerkelijke proceskosten vond hier niet plaats. Het komt wel regelmatig voor dat de rechter hiertoe overgaat. Dit wordt passend geacht doordat de partij bewust probeert de procedure te beïnvloeden.
Het is dus van belang dat een partij direct openheid van zaken geeft aan de rechter. Ook wanneer dit wellicht nadelig kan zijn. Wie eerlijk procedeert, vergroot namelijk ook zijn geloofwaardigheid. Het is dan ook van belang om voorafgaand ook alle nadelige feiten met de advocaat te bespreken. Zo kunnen deze worden meegenomen in de strategie. Zowel voor werkgever als voor werknemer geldt: wie misleidt, kan financiële en juridische schade oplopen. Eerlijkheid weegt immers het zwaarst.
Heeft u vragen hierover of andere arbeidsrechtelijke vragen? Dan kunt u altijd contact opnemen met onze arbeidsrechtspecialisten.
