De kantonrechter Rotterdam oordeelt op 15 april 2021 (ECLI:NL:RBROT:2021:3754) over eenzijdige wijzigingen van arbeidsvoorwaarden door een werkgever. Deze eenzijdige wijziging hield verband met de wens van een werkgever om kostenbesparende maatregelen te nemen. Dit vanwege acute financiële problemen die bij de werkgever ontstonden door de Coronapandemie. Welke maatregelen waren dit en wat oordeelt de rechter?
Van belang is dat in de arbeidsovereenkomsten met de betrokken werknemers een arbeidsvoorwaardenregeling van toepassing was. Deze bevatte een eenzijdig wijzigingsbeding. Dit is een beding dat een werkgever het recht geeft om de arbeidsvoorwaarden eenzijdig te wijzigen wanneer daarvoor een zwaarwichtig belang aanwezig is.
De werkgever heeft aan haar OR instemming gevraagd om te kunnen overgaan tot het laten vervallen van een deel van het vakantiedagensaldo van de medewerkers en het doorschuiven van de salarisverhogingen van 1 april 2020 en 1 oktober 2020 naar januari 2021. De OR is daarmee akkoord gegaan. De werkgeefster heeft de werknemers daarover vervolgens geïnformeerd.
Later heeft de werkgever laten weten de voorgenomen plannen gedeeltelijk te veranderen. Per saldo ging de werkgever over tot het op een later moment invoeren van de loonsverhogingen. Hiernaast zou niet langer opbouw van bovenwettelijke vakantiedagen over de tweede helft van 2020 plaatsvinden. Tenslotte moesten de werknemers verplicht vakantiedagen opnemen of afschrijven van hun opgebouwde vakantiedagensaldo. De werknemers waren het hier niet mee eens en gingen naar de rechter.
De werkgever stelt allereerst dat geen sprake is van eenzijdige maar van tweezijdige wijziging van de arbeidsvoorwaarden. De gewijzigde arbeidsvoorwaarden zijn immers opgenomen in een arbeidsvoorwaardenregeling die in overleg met de OR kon en mocht worden aangepast. De kantonrechter gaat hier echter niet in mee omdat de werknemers niet vooraf hebben ingestemd met toekomstige wijziging van de arbeidsvoorwaardenregeling.
De rechter geeft aan dat er dus een belangenafweging moet plaatsvinden. Volgens vaste rechtspraak mag de werkgever de arbeidsvoorwaarden alleen eenzijdig wijzigen wanneer daar een zwaarwichtig belang voor aanwezig is.
Voor wat betreft de uitgestelde loonsverhogingen overweegt de rechter dat de acute financiële problemen die de werkgever heeft door de coronapandemie een zodanig zwaarwichtig belang vormen dat de belangen van werknemers daarvoor naar maatstaven van redelijkheid moeten wijken. Daarbij speelt mij dat de werknemers geen loon inleveren en dat zij een gedeelte van een voorgaande loonsverhoging eerder hadden ontvangen dan verplicht was. Ook was van belang dat de maatregel tijdelijk was en dat er een OR akkoord was.
De werknemers beriepen zich vervolgens op de belangrijke functie van vakantiedagen. Vakantiedagen dienen ertoe om te herstellen en om op die manier het werk goed te kunnen blijven uitvoeren. Daarom is deze arbeidsvoorwaarde erg belangrijk. Daartegenover staat het belang van de werkgever om haar reserveringen te beperken en daarmee haar liquiditeit te verbeteren.
De rechter oordeelde dat het belang van werknemers om vakantie te kunnen opnemen op het moment dat zij dat willen, zwaarder weegt dan het belang van de werkgever. Daarbij speelde mee dat de werknemers tijdens de lockdown gewoon hebben doorgewerkt en het vaak zelfs drukker hadden dan voorheen. De rechter concludeert dus dat er geen sprake is van een zwaarwichtig belang dat kan leiden tot eenzijdige wijziging van deze arbeidsvoorwaarde. Hieruit volgt dat de werkgever de ten onrechte afgeschreven vakantiedagen dus moest corrigeren.
Uit de jurisprudentie blijkt dat het voor werkgevers erg moeilijk is arbeidsvoorwaarden eenzijdig te wijzigen met een beroep op de Coronapandemie. Er zal steeds per arbeidsvoorwaarde een belangenafweging plaatsvinden die vaak in het voordeel van de werknemer uitvalt. Een werkgever zou er dan ook soms beter voor kunnen kiezen om op individueel niveau met de werknemer afspraken te maken.
Mocht u vragen over dit onderwerp hebben dan kunt u contact opnemen met de arbeidsrechtspecialisten van VBS Advocaten.
