Bijstandsverhaal op ex-partner: kan dat zomaar?

Geplaatst op 13 augustus 2021 door mr. J.S. (Jorien) Bijsterbosch

Wellicht hebt u er wel eens van gehoord of zelf mee te maken gehad.  De gemeente die de verleende bijstandsuitkering aan uw ex-partner op u wil verhalen. U vraagt zich af hoe dit kan. U hebt immers met uw ex-partner afgesproken dat u aan elkaar geen partneralimentatie betaalt. Hoe zit het bijstandsverhaal nu precies in elkaar?

Onderhoudsplicht na echtscheiding

Na echtscheiding blijft de onderhoudsplicht bestaan. Dit betekent dat u financieel voor uw ex-partner moet blijven zorgen. De verplichting tot betaling van een bijdrage in de kosten van levensonderhoud ontstaat in het geval uw ex-partner niet genoeg geld heeft om in het eigen levensonderhoud te voorzien (aanvullende behoefte). Vervolgens wordt bekeken of u als alimentatieplichtige over voldoende financiële draagkracht beschikt om een bijdrage te voldoen (draagkracht).

De duur van de onderhoudsplicht eindigt niet eerder dan het tijdstip waarop het jongste kind van partijen 12 jaar wordt. Hebben partijen geen minderjarige kinderen, dan eindigt de alimentatieverplichting na maximaal 10 jaar. Dit is afhankelijk van de duur van het huwelijk en de leeftijd van de alimentatiegerechtigde.  Het recht op alimentatie eindigt definitief zodra de alimentatiegerechtigde een huwelijk of geregistreerd partnerschap aangaat of gaat samenwonen.

Afzien van partneralimentatie

In de praktijk zien mensen regelmatig af van de aanspraken op partneralimentatie. Het staat ex-partners volledig vrij om afwijkende afspraken te maken of helemaal af te zien van partneralimentatie. Vaak komt het voor dat beide partners op het moment van uiteengaan over voldoende inkomen beschikken. In dat geval is er geen noodzaak tot het betalen van partneralimentatie. Ook komt het voor dat degene die alimentatie moet betalen op het moment van uiteengaan niet over voldoende financiële draagkracht beschikt. In dat geval bestaat de verplichting, maar beperkt de draagkracht van de alimentatieplichtige de aanspraak op partneralimentatie. Afspraken over alimentatie en het afzien daarvan worden meestal opgenomen in een echtscheidingsconvenant.

Bijstandsverhaal

Als de bijstandsgerechtigde een uitkering ontvangt in de periode dat de ex-partner nog onderhoudsplichtig is voor de bijstandsgerechtigde, kan een gemeente de verleende bijstandsuitkering geheel of gedeeltelijk verhalen op de ex-partner. Het zogenoemde ‘bijstandsverhaal’. De gemeente die bijstand verleent aan een ex-partner, is hierbij niet gebonden aan afspraken tussen ex-partners.

De gemeente mag  zelfstandig besluiten de verleende bijstand geheel of gedeeltelijk op de ex-partner te verhalen. Die bevoegdheid volgt uit art. 61 van de Participatiewet. Dit klinkt misschien een beetje vreemd.  Het is echter best logisch. De bijstand is het vangnet van onze sociale zekerheid. Pas als er geen anders opties zijn, ontvangt iemand een bijstandsuitkering. De gemeente controleert daarom of er recht op partneralimentatie bestaat. Als dat er is dan overweegt de gemeente verhaal van de bijstandsuitkering op de ex-partner.

De gemeente beoordeelt of de hoogte van de afgesproken partneralimentatie conform de zogeheten Trema-normen (normen en richtlijnen die rechters toepassen bij het vaststellen van alimentatie) is vastgesteld. Wordt volgens de Trema-normen te weinig alimentatie betaald, dan verhaalt de gemeente het verschil op de ex-partner. Het deel dat de ex-partner ontvangt, brengt de gemeente in mindering op de verstrekte bijstand. Wordt er geen partneralimentatie betaald, dan verhaalt de gemeente maximaal het bedrag dat wordt verleend aan een alleenstaande (met of zonder kinderen). Dit bedrag is afgerond € 1.078,- per maand in 2021.

Bijstandsverhaal in de praktijk

Soms weet je niet dat je ex-partner bijstand ontvangt.  Dan is het flink schrikken als je een brief van de gemeente ontvangt, waarin staat dat aan de ex-partner verleende bijstand moet betalen aan de gemeente. Gelukkig stelt de gemeente je altijd in de gelegenheid om te reageren op de voorgestelde verhaalsbijdrage.

bijstandsverhaal voor exAls de alimentatieplichtige en de gemeente er niet uitkomen, moet de gemeente de verhaalsbijdrage laten vaststellen door de rechtbank.  Bij de vaststelling houdt de houdt de rechtbank rekening met overige alimentatieverplichtingen en met schulden. Maar alleen als deze niet verwijtbaar en niet vermijdbaar zijn. Ook kan in dat geval ter discussie worden gesteld of de ex-partner wel echt aangewezen is op een bijstandsuitkering of zelfstandig kan voorzien in haar levensonderhoud.

Als u niet reageert op de brief van de gemeente of onvoldoende gegevens verstrekt, loopt u het risico dat de gemeente ambtshalve een bijdrage op u verhaalt. Dit kan als gezegd tot het maximum van de verstrekte bijstand. Zorg er dus voor dat u op tijd de gevraagde gegevens inlevert of neem bij vragen contact op met een van onze advocaten. Wij kunnen voor u nagaan of de gemeente terecht is overgegaan tot bijstandsverhaal en zo ja, of het vastgestelde bedrag juist is. Neem daarom tijdig vrijblijvend contact met ons op.

Gepubliceerd op 13 augustus 2021 door: mr. J.S. (Jorien) Bijsterbosch