We zien geregeld dat één van de partijen bij echtscheiding niet bereid is vrijwillig mee te werken aan de woningverkoop. Niet zelden is dit ook de partij die op dat moment nog in de gezamenlijke woning verblijft. Deze partij heeft vaak geen belang bij een spoedige verdeling. De andere partij wenst echter wel over te gaan tot verdeling. Bijvoorbeeld omdat diegene behoefte heeft aan financiering voor een nieuwe woning. Eerst dient ontslag plaats te vinden uit de hoofdelijke aansprakelijkheid voor de hypothecaire geldlening die op de gezamenlijke woning rust. Dit kan aanleiding zijn om een kort geding te starten. Een bodemprocedure is in veel gevallen een minder aantrekkelijke optie dan een kort geding procedure vanwege de lange doorlooptijd. Toch is het starten van een kort geding niet zonder risico.
De rechtspraak oordeelt verschillend over de vraag of een veroordeling tot medewerking aan woningverkoop in kort geding mogelijk is.
Het Hof Den Haag oordeelde in 2018 dat in kort geding geen veroordeling tot medewerking aan woningverkoop mogelijk is. In 2019 herhaalde het hof dit oordeel. In zijn vervolgarrest van 29 juni 2021 in dezelfde zaak verwees het hof hier weer uitgebreid naar. Het Hof ’s-Hertogenbosch oordeelde op 7 september 2021 dienovereenkomstig.
Sinds deze uitspraken is duidelijk dat het risicovol is om in kort geding de verdeling van onroerend goed te vorderen. Volgens deze gerechtshoven kan de voorzieningenrechter niet met een zogenoemde “ordemaatregel” een definitief einde aan de verdeling maken. Zo’n definitieve en ingrijpende beslissing als een verdelingshandeling is in hun optiek alleen mogelijk in een bodemprocedure.
Inmiddels is ook in de rechtspraak een ander geluid te horen. Zo oordeelde Hof Arnhem-Leeuwarden in 2021 dat een veroordeling tot medewerking aan woningverkoop in kort geding wel mogelijk is. Het hof besliste dat de voorzieningenrechter in voorliggend geval geen definitief einde had gemaakt aan de verdeling van de woning. Het hof beoordeelde een veroordeling tot medewerking aan woningverkoop niet als het vaststellen van de verdeling. Dit wordt ook wel een “constitutieve beslissing” genoemd. In plaats daarvan oordeelde het hof dat een dergelijke veroordeling ziet op het gelasten van de wijze van verdeling. Dit levert een zogenoemd “condemnatoir vonnis” op.
Met andere woorden, een veroordeling van een partij tot medewerking aan woningverkoop leidt niet tot de verdeling van de woning. In plaats daarvan gaat het om een opdracht tot verdeling van de opbrengst na verkoop. Het betreft dan het gelasten van de wijze van verdeling en is daarmee geschikt voor behandeling in kort geding.
Ook het Hof Amsterdam volgde bovengenoemde lijn in 2021. Aparte vermelding verdient hier het Hof ’s-Hertogenbosch dat in 2022 deze beslissing eveneens mogelijk acht. Daarmee lijkt dit hof dus (deels) te zijn teruggekomen van zijn eerdere uitspraken.
Al enkele jaren is het de vraag of een veroordeling tot medewerking aan woningverkoop in kort geding kan plaatsvinden. Omdat er in de jurisprudentie verschillend wordt geoordeeld, bestaat er op dit punt rechtsonzekerheid, waar juist duidelijkheid geboden is. Advocaat-Generaal Snijders (hierna: de “A-G”) heeft daarom op 25 januari 2023 cassatie in het belang der wet ingesteld.
De conclusie van de A-G is helder: een veroordeling tot medewerking aan woningverkoop is in kort geding mogelijk. Daarmee wordt geen definitief einde aan de verdeling gemaakt.
Het wachten is nu op de Hoge Raad. Indien hij de A-G volgt, is er in kort geding meer mogelijk om tot afwikkeling van de woning te komen. Daarmee weten partijen met een geschil over de verdeling van de woning op korte termijn waar ze aan toe zijn. Mogelijk hoeven zij dus geen langdurige bodemprocedure te doorlopen. Hoge Raad: wijs ons de weg!
Wilt u meer informatie over de veroordeling van uw (ex)echtgenoot tot medewerking aan de verkoop van de gezamenlijke woning? Neem dan gerust contact op met een van onze familierechtadvocaten.
