Verplicht een alimentatieprocedure starten?

Geplaatst op 7 december 2021 door mr. J.S. (Jorien) Bijsterbosch

De gemeente heeft het recht om de kosten van verleende bijstand te verhalen op de onderhoudsplichtige. De gemeente doet dit middels het zogeheten bijstandsverhaal. Eerder schreef ik hierover een blogartikel (13 augustus 2021). In het kader van bijstandsverhaal wendt de gemeente zich rechtstreeks tot de onderhoudsplichtige ter beoordeling van de te betalen alimentatie. Steeds vaker leidt dit tot het starten van een verplichte alimentatieprocedure.

Alimentatieprocedure starten

Uit oogpunt van bezuinigingen kiezen steeds meer gemeenten ervoor om niet de onderhoudsplichtige te benaderen, maar de onderhoudsgerechtigde. De gemeenten verplichten de onderhoudsgerechtigde een alimentatieprocedure te starten. Doe je dit niet, dan loop je het risico te worden gekort op de bijstandsuitkering wanneer je niet aan de voorwaarden voldoet.

De gemeente eist in de meeste gevallen een rechterlijk oordeel en neemt geen genoegen met een schikking tussen partijen. Er zijn zeker de nodige gevallen, waarin een zodanige beleidslijn van een gemeente te rechtvaardigen valt. Als echter op voorhand duidelijk is dat de onderhoudsplichtige geen verhaal biedt en er moet door de gemeente ‘tot het gaatje’ worden geprocedeerd, dan is er sprake van een kansloze alimentatieprocedure.

KinderalimentatieBelastende alimentatieprocedure

De gemeente verlegt hiermee haar recht op bijstandsverhaal naar een verplichting tot een alimentatieprocedure voor ex-partners en ouders. Dit scheelt de gemeente tijd en dus geld, maar is zeer belastend voor alle betrokken partijen.  Het leidt veelal tot gespannen verhoudingen tussen ex-partners en ouders. Erger nog, het leidt in veel gevallen nergens toe.

Daarbij gaat het in sommige gevallen om een onjuist gebruik van gemeenschapsgeld. Immers de onderhoudsgerechtigde procedeert op basis van overheidsgesubsidieerde rechtsbijstand. Ook is er sprake van een onnodige belasting van de rechtspraak.

Beschikking 19 november 2021

De rechtbank Noord – Holland, locatie Haarlem is er dan ook wel klaar mee en wijst het verzoek van de vrouw af. In deze alimentatieprocedure heeft de gemeente van de vrouw geëist dat zij een verzoek tot vaststelling van kinderalimentatie zou indienen. Uit vrees om gekort te worden op haar bijstandsuitkering dient de vrouw vervolgens een verzoekschrift in.

Zowel de vrouw als de man ontvangen een uitkering op grond van de Participatiewet. De man bevindt zich in een schuldhulpverleningstraject en beschikt niet over enige draagkracht ten behoeve van kinderalimentatie. De gemeente had dit laatste eenvoudig kunnen vaststellen door zelf de draagkracht van de onderhoudsplichtige te onderzoeken en te beoordelen.

Het oordeel van de rechter liegt er niet om:

“Door van de vrouw te eisen dit verzoek in te dienen, worden niet alleen de vrouw en de man – die op het bestaansminimum leven – door de gemeente toch weer op extra kosten gejaagd, maar ook de samenleving als geheel”.

De rechter gaat nog een stapje verder en acht het verwerpelijk dat de gemeente kennelijk alleen acht slaat op de papieren werkelijkheid van een checklist zonder naar de werkelijke situatie van burgers te kijken.

In dit geval acht de rechter het schrijnend dat de gemeente de vrouw en de man, met hun toch al minimale inkomen, op kosten jaagt door hen te dwingen deze alimentatieprocedure te voeren. Van de aanvang moet het de gemeente duidelijk zijn geweest dat van een vaststelling van de kinderalimentatie geen sprake zou kunnen zijn. De rechtbank laat de door de gemeente door deze handelswijze veroorzaakte kosten buiten beschouwing nu daarvoor een wettelijke grondslag ontbreekt.

Terug naar de praktijk

In mijn eigen praktijk heb ik nog niet zo lang geleden een vergelijkbare situatie aan de hand gehad. Ik heb gemotiveerd geweigerd om cliënte door een dergelijke belastende alimentatieprocedure te laten gaan. Op voorhand was duidelijk dat er niets ‘te halen viel’ bij de onderhoudsgerechtigde. De gemeente nam hier voorlopig genoegen mee en zal over twee jaar nog eens ‘aankloppen’ bij cliënte. Tot slot: Het zal mij benieuwen.

Neem bij vragen over soortgelijke situaties vrijblijvend contact op met een van onze advocaten. Wij kunnen voor u nagaan of de gemeente terecht aanstuurt op het voeren van een alimentatieprocedure.

Gepubliceerd op 7 december 2021 door: mr. J.S. (Jorien) Bijsterbosch