De kracht van een concepttestament

Het erfrecht zit vol met verrassende wendingen, vooral als er discussie ontstaat over de geldigheid van een testament. Een recente uitspraak van de Rechtbank Gelderland heeft aangetoond dat zelfs een concepttestament, onder specifieke omstandigheden, als leidraad kan dienen bij de afwikkeling van een nalatenschap.

De zaak in het kort

In deze zaak had een man een concepttestament laten opstellen waarin hij zijn vriendin als enige erfgenaam benoemde. Helaas overleed hij voordat dit testament officieel bij de notaris werd gepasseerd. Zijn familie wilde de nalatenschap verdelen volgens de wettelijke erfopvolging, terwijl de vriendin stelde dat het concepttestament gevolgd moest worden omdat het de laatste wil van de overledene weergaf.

De wettelijke eisen voor een testament

Volgens artikel 4:94 van het Burgerlijk Wetboek (BW) moet een testament bij notariële akte worden opgemaakt om rechtsgeldig te zijn. Dit betekent dat een concepttestament zonder ondertekening bij de notaris in principe niet als een rechtsgeldige uiterste wilsbeschikking geldt. Dit had kunnen betekenen dat de vriendin volledig buiten de nalatenschap zou vallen en de wettelijke erfgenamen, zoals familieleden, alles zouden erven.

Het oordeel van de rechter

De rechtbank erkende het belang van de formele eisen, maar oordeelde dat in dit specifieke geval het concepttestament als leidraad moest dienen bij de afwikkeling van de erfenis. De rechter baseerde dit oordeel op de volgende overwegingen:

• Duidelijke intentie van de overledene: Uit verklaringen en omstandigheden bleek dat de overledene onmiskenbaar wilde dat zijn vriendin zijn erfgenaam zou zijn.
• Voortijdig overlijden: Er waren geen aanwijzingen dat hij zijn testament nog wilde wijzigen. Sterker nog, hij was al bezig met de afronding bij de notaris.
• Redelijkheid en billijkheid (artikel 6:2 BW): Het zou onaanvaardbaar zijn als de nalatenschap volledig bij de familie terechtkwam, terwijl het testament – zonder het onverwachte overlijden – waarschijnlijk gewoon zou zijn gepasseerd bij de notaris.

Wat betekent dit voor toekomstige gevallen?

Deze uitspraak laat zien dat hoewel de wet strikte eisen stelt aan een testament, de rechter onder bijzondere omstandigheden rekening kan houden met redelijkheid en billijkheid. Dit biedt enige flexibiliteit, maar het is geen garantie. Het blijft daarom cruciaal om je testament tijdig en officieel vast te leggen bij de notaris. Dit voorkomt onzekerheid en mogelijke juridische conflicten na overlijden.

Conclusie

Deze zaak onderstreept het belang van een tijdige notariële bekrachtiging van testamentaire wensen. Hoewel de rechter hier in het voordeel van de vriendin oordeelde, kan dit in een andere situatie anders uitpakken. Wil jij er zeker van zijn dat jouw nalatenschap naar de juiste persoon gaat? Regel je testament zo snel mogelijk officieel bij de notaris.

Heeft u vragen naar aanleiding van de blog of vragen over andere erfrechtelijke kwesties? U kunt te allen tijde contact met ons kantoor opnemen.

Gepubliceerd op 12 maart 2025 door: mr. N.T. (Michiel) Vogelaar