In de showbizzwereld stond het familierecht afgelopen week centraal. Begrippen als erkenning en gezag vlogen ons om de oren. Het bleek dat veel onduidelijkheid bestaat over het verschil tussen erkenning en gezag. In deze blog bespreek ik hoe het zit.
Door erkenning ontstaat een juridische band, oftewel een ‘familierechtelijke betrekking’. Dit betekent dat het kind recht heeft op omgang met de ouder, in erfrechtelijke betrekking komt te staan tot de ouder en er een onderhoudsverplichting geldt. Erkenning is geen waarheidshandeling, wat betekent dat de juridische vader niet per se ook de biologische vader hoeft te zijn. Met de toestemming van de moeder kan ook een derde een kind erkennen.
Door het ouderlijk gezag ontstaat op grond van de wet:
Met het gezag kan de ouder voor het kind meebeslissen over zaken als woonplaats, schoolkeuze, medische behandeling, hulpverlening en afgifte van een paspoort. Wanneer sprake is van gezamenlijk ouderlijk gezag, betekent dit dat ouders in samenspraak beslissingen dienen te nemen over dat soort zaken. De ene ouder mag dus bijvoorbeeld niet zomaar verhuizen met het kind. Daarvoor is toestemming nodig van de andere ouder. Indien een ouder alleen het gezag heeft over het kind, is deze toestemming niet nodig.
Het kind komt via de geboorte automatisch in familierechtelijke betrekking te staan tot de moeder. De moeder heeft tevens automatisch het gezag. Als de moeder getrouwd is of een geregistreerd partnerschap is aangegaan, dan is ook de partner automatisch juridisch ouder en krijgt hij/zij automatisch het gezag. Maar wat nu als de moeder niet getrouwd is of een geregistreerd partnerschap is aangegaan? In dit geval dient de partner het kind te erkennen en daarnaast het gezag aan te vragen. Ouders moeten dit apart aanvragen via het (online) gezagsregister.
Het ontbreken van gezamenlijk ouderlijk gezag kan problemen opleveren bij echtscheiding. De partner kan immers voornoemde rechten en plichten niet uitvoeren. Het gezag kan onderdeel worden van conflict en dient zo nodig bij de rechter te worden uitgevochten.
De afgelopen jaren is het aantal ongehuwde stellen aanzienlijk toegenomen. Vandaag de dag worden ongeveer de helft van de kinderen buiten een huwelijk of geregistreerd partnerschap geboren. Mede daarom heeft de Eerste Kamer op 22 maart 2022 het wetsvoorstel “Erkenning en Gezag” aangenomen. Daardoor kunnen ongehuwde en niet-geregistreerde partners straks gezamenlijk gezag krijgen bij de erkenning van hun kind. Als het kind wordt erkend tijdens de zwangerschap zal het gezag voor de partner ingaan op de dag van geboorte. Als de erkenning na de geboorte wordt geregeld, dan ontstaat het gezag vanaf het moment van erkenning. Een uitzondering geldt wanneer ouders niet samen tot erkenning zijn overgegaan, maar erkenning ontstaat met vervangende toestemming van de rechtbank. In dat geval heeft de moeder alleen het gezag en ontstaat er niet van rechtswege gezamenlijk gezag.
Het wetsvoorstel geldt alleen voor zogenoemde ‘nieuwe gevallen’. Dat wil zeggen dat het automatisch intreden van gezamenlijk gezag na erkenning alleen van toepassing is voor de kinderen die na invoering van de wetswijzing worden erkend.
Het gezag heeft meer dan enkel een emotionele waarde. De ouder kan door het gezag belangrijke beslissingen maken in het leven van het kind. Bij ouders die niet gehuwd zijn of geen geregistreerd partnerschap hebben ontstaat momenteel bij erkenning niet ook automatisch het gezag. Deze groep ouders moeten dit apart aanvragen via het (online) gezagsregister. Dit in tegenstelling tot de ouders die getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben. Die hoeven zowel de erkenning als het gezamenlijk gezag niet te regelen en krijgen dit automatisch. Het wetsvoorstel “Erkenning en Gezag” heft dat onderscheid tussen gehuwde en ongehuwde ouders op. De ongehuwde partner van de moeder krijgt dan automatisch het ouderlijk gezag als hij of zij het kind erkent. Het wetsvoorstel draait de hoofdegel aldus om: geen ‘nee, tenzij’ maar ‘ja, tenzij’. Deze wijziging brengt het familierecht meer in lijn met de families van nu.
Wilt u meer weten over het erkennen of het aanvragen van gezag? Neem dan gerust contact op met een van onze familierechtadvocaten en wij helpen u graag.
