Het komt steeds vaker voor. Samengestelde gezinnen, stiefouders, nieuwe relaties met nieuwe kinderen en ongehuwd samenwonen met een partner met een kind. In de nieuwe gezinssituatie ontstaat een samengesteld gezin. Dit heeft invloed op de te ontvangen of te betalen kinderalimentatie. Wie is in deze gevallen onderhoudsplichtig voor welke kinderen? Zijn er knelpunten? In deze laatste blog van dit jaar leg ik uit hoe dit zit.
Een samengesteld gezin is een gezin waarbij tenminste een van de partners kinderen heeft uit een vorige relatie. In de meeste gevallen ontstaat een samengesteld gezin na echtscheiding. Een gescheiden ouder met kinderen krijgt een nieuwe partner. Uit deze nieuwe relatie komen kinderen voort.
Het berekenen van kinderalimentatie in samengestelde gezinnen is vaak complex. Mede omdat bij de berekening niet alleen de ouders uit het samengestelde gezin betrokken zijn, maar ook de voormalige partners. In beginsel zijn er drie personen onderhoudsplichtig voor een kind. De beide juridische ouders en de juridische stiefouder van het kind, mits de stiefkinderen tot zijn of haar gezin behoren.
Allereerst heeft de wet geen rangorde opgenomen in de onderhoudsverplichting tussen ouders en stiefouders. Daarnaast verdeel je de financiële draagkracht van een ouder over kinderen die in verschillende gezinnen leven. Omdat geen gezin gelijk is, levert dit in de praktijk veel hobbels op. Ook is het goed om je te realiseren dat een rechter bij het vaststellen van kinderalimentatie niet gebonden is aan eerdere beschikkingen of overeenkomsten. Het voorgaande maakt het opstellen van een alimentatieberekening in samengestelde gezinnen een behoorlijke opgave.
Er zijn verschillende manieren om kinderalimentatie te berekenen. Ten behoeve van de leesbaarheid zal ik de bespreking hiervan achterwege laten. Op hoofdlijnen geldt: een gelijke verdeling van de draagkracht over alle betrokken kinderen waarvoor een (stief)ouder onderhoudsplichtig is naar rato van de verschillende behoeftes van de kinderen, tenzij er sprake is van bijzondere omstandigheden.
Maar wat is dan het vertrekpunt van de berekening? Ga je eerst de draagkracht van een onderhoudsplichtige verdelen naar rato van de behoefte van de kinderen? Of begin je met het verdelen van de behoefte van de nieuwe kinderen naar rato van de draagkracht van de ouders? Beide methoden gebruik je in de praktijk en beiden geven een andere uitkomst. De rechter heeft ruimte voor het opstellen van een maatwerkberekening en neemt deze ruimte ook. Dit maakt dat procederen over kinderalimentatie bij samengestelde gezinnen onvoorspelbare en soms zelfs oneerlijke uitkomsten geeft.
De bestaande rekenmethoden voor het vaststellen van kinderalimentatie in samengestelde gezinnen zijn complex en leiden regelmatig tot oneerlijke verdelingen van draagkracht onder de betrokken ouders. Met name de verdeling van draagkracht naar rato van de behoefte van de kinderen resulteert veelal in situaties waarin een ouder met meerdere onderhoudsverplichtingen relatief meer draagkracht overhoudt, terwijl het de andere ouders onevenredig belast.
Voornoemde onvoorspelbaarheid of oneerlijkheid kan je niet of nauwelijks voorkomen, tenzij de regels worden vereenvoudigd. Vraag is vervolgens wat prevaleert: duidelijkheid of maatwerk? Raadsheer Jan Bram de Groot, voorzitter van de Expertgroep Alimentatienormen heeft recent een nieuwe rekenmethodiek geïntroduceerd. Deze methodiek is ontwikkeld om eerlijkere en eenvoudigere berekeningen te maken in het geval van samengestelde gezinnen.
De Expertgroep Alimentatienormen ontwikkelt aanbevelingen voor de vaststelling van de wettelijke maatstaven behoefte en draagkracht. Deze aanbevelingen zijn opgenomen in het Rapport Alimentatienormen. Het Rapport wordt regelmatig aangepast aan nieuwe ontwikkelingen in de regelgeving en jurisprudentie. De aanbevelingen zijn geen wet. Rechters en partijen kunnen in individuele zaken daarvan afwijken.
Het is op dit moment nog onduidelijk of de nieuwe rekenmethodiek wordt opgenomen in het Rapport Alimentatienormen of dat deze vast onderdeel wordt van de rechtspraak. Voorlopig hebben we te maken met verschillende methoden en is het van belang om steeds goed te bekijken welke methode welke uitkomst geeft. Wilt u meer weten over een (her)berekening van kinderalimentatie in samengestelde gezinnen? Neem dan vrijblijvend contact op met een van onze familierechtadvocaten.
