Recent heeft de rechtbank Den Haag uitspraak gedaan in een uitzonderlijke erfeniszaak. De casus luidt als volgt. Een jong echtpaar gaat op huwelijksreis naar de Dominicaanse Republiek. Tijdens hun huwelijksreis komen zij vlak na elkaar te overlijden. De vraag die dan aan de orde komt, is hoe de nalatenschappen van deze jonggehuwden moeten worden afgewikkeld. Uit het vonnis van de rechtbank volgt dat het stel in gemeenschap van goederen is getrouwd en er door hen geen testament is opgemaakt.
Als een overledene geen testament heeft opgesteld, bepaalt de wet wie erft. Als de overledene geen echtgenoot of kinderen heeft, erven de ouders en de broers of zussen 
van de overledene.
Verder is hier van belang dat de wet ook bepaalt dat als de volgorde waarin twee of meer personen zijn overleden niet kan worden bepaald, ervan wordt uitgegaan dat ze gelijktijdig zijn overleden. In dat geval kan de ene persoon niet erven van de andere persoon die gelijktijdig is overleden en andersom.
Hier kon wel worden bepaald dat de vrouw eerder overleed dan de man. Met als gevolg dat de man volgens de wet het vermogen van zijn vrouw erft.
De familie van de vrouw stelde zich in de procedure op het standpunt dat er eigenlijk van moet worden uitgegaan dat het echtpaar gelijktijdig is overleden. Beiden waren ziek. Dit als gevolg van eenzelfde voedselvergiftiging. Het is slechts toevallig wie eerst is overleden. Even toevallig is het dat zij in het ziekenhuis zijn overleden. Hierdoor konden de behandelend artsen de volgorde van het overlijden hebben vaststellen. Als ze in de nacht in hun hotelkamer waren overleden, had niemand kunnen bepalen wie van beiden eerst was overleden.
De rechtbank gaat hier aan voorbij. Zij bepaalt dat de omstandigheid dat de vrouw als eerste is overleden betekent dat eerst bepaald moet worden wie van haar erft. Op grond van de wet is dat haar echtgenoot.
De familie van de vrouw heeft vervolgens nog een beroep gedaan op de redelijkheid en billijkheid en heeft de rechtbank gevraagd te oordelen dat niet de man alles van de vrouw erft maar de familie van de vrouw. De familie verwijst daartoe onder meer naar uitspraken van rechters waarin testamenten opzij wijzigden of opzij schoven. Uitgangspunt in het erfrecht is namelijk dat degene die overlijdt zelf kan bepalen, door het laten opmaken van een testament, aan wie hij of zij zijn of haar vermogen nalaat.
De rechtbank concludeert dat het echtpaar niet heeft nagedacht over de mogelijkheid dat zij heel kort na elkaar zouden overlijden en de gevolgen die dit zou kunnen hebben voor hun bezittingen. Voor zover dat zij dat wel zouden hebben gedaan, hadden zij volgens de rechtbank in deze situatie gewild dat hun vermogen over beide families zou worden verdeeld.
De rechtbank stelt voorop dat hier sprake is van een zeer uitzonderlijke situatie. Te weten dat het echtpaar slechts twee weken getrouwd was. Voorts overweegt de rechtbank dat zij naar alle waarschijnlijkheid voor deze situatie iets anders bepaald zouden hebben dan de wettelijke regeling. Daarom meent de rechtbank dat het onder deze omstandigheden vasthouden aan de wettelijke volgorde, waarbij het gehele vermogen van de vrouw bij de familie van de man terechtkomt, indruist tegen het rechtsgevoel. Dat is juridisch gezegd naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar. De rechtbank oordeelt dan ook dat de familie van de vrouw van haar erft. Ondanks dat hij krachtens de wet haar erfgenaam was.
Het bijzondere is dat bij de totstandkoming van de bepaling in de wet over het gelijktijdig overlijden juist is afgewogen dat deze regeling niet wordt uitgebreid voor het geval twee mensen kort na elkaar overlijden zoals hier het geval. De rechtbank wijkt hier dus bewust af van de wettelijke regeling. Dit omdat zij de uitkomst van de wet niet redelijk en billijk vindt. De rechtbank onderbouwt dit o.a. met vermoedens over hoe het echtpaar het in deze situatie had gewild. In hoeverre deze uitspraak in hoger beroep in stand blijft, zal moeten worden afgewacht.
Wordt vervolgd.
Heeft u vragen over het erfrecht, over erfgenaamschap of over de regeling van een nalatenschap? Neem dan vrijblijvend contact met ons op.
