Wat is gelijkwaardig ouderschap?

Geplaatst op 25 oktober 2024 door mr. J.S. (Jorien) Bijsterbosch

Wat is gelijkwaardig ouderschap?

Gelijkwaardig ouderschap is het juridische beginsel dat vaders en moeders na de scheiding een gelijkwaardige rol hebben in de zorg voor hun kind(eren). Naast dit juridische beginsel vormt het begrip gelijkwaardig ouderschap ook een richtinggevende norm. Klinkt helder, toch is er in de praktijk veel discussie rond dit onderwerp. Waarom betekent gelijkwaardig ouderschap bijvoorbeeld geen gelijke verdeling van de zorg (co-ouderschap)?

Gelijkwaardige opvoeding en verzorging als onderdeel van gelijkwaardig ouderschap

Op 1 maart 2009 is de Wet bevordering voortgezet ouderschap en zorgvuldige scheiding in werking getreden. Uit de wet volgt dat een kind na de scheiding recht heeft op gelijkwaardige verzorging en opvoeding door beide ouders. De bedoeling van de wetgever is dat ouders na de scheiding een meer gelijkwaardige rol krijgen. Deze gelijkwaardigheid houdt in dat de ene ouder niet meer of minder rechten en plichten heeft dan de andere ouder.

Gelijkwaardig ouderschap is geen co-ouderschap

Twee ouders met kinderenNa de invoering van voornoemde wet ontstaat de vraag of gelijkwaardig ouderschap hetzelfde betekent als een gelijke verdeling van de zorg (co-ouderschap). De Hoge Raad oordeelt in 2010 dat de in artikel 1:247 BW neergelegde gelijkwaardigheid van ouders niet verplicht tot het vaststellen van een gelijke verdeling van de tijd tussen ouders.

Aanvankelijk bevatte het initiatiefwetsvoorstel wel de norm van het gelijkwaardig ouderschap als een gelijke verdeling van de zorg (co-ouderschap). Dit voorstel stuit op bezwaren bij de Kamerleden en bij de regering. De minister noemt een gezamenlijke verantwoordelijkheid van beide ouders voor de verzorging en opvoeding een goed uitgangspunt. Dit kan zijns inziens echter niet vertaald worden in een 50/50 tijdsverdeling als wettelijk uitgangspunt. Volgens de minister is co-ouderschap een goede keuze als beide ouders daarvoor kiezen en dit ook in het belang van het kind is.

Co-ouderschap

Co-ouderschap is een vorm van ouderschap waarin beide ouders in gelijke mate bijdragen in de zorg en opvoeding. Hierbij is een gelijke verdeling in tijd in beginsel het uitgangspunt. Tot aan het begin van de jaren 90 van de vorige eeuw was het vanzelfsprekend dat kinderen na de scheiding bij de moeder bleven wonen. Sindsdien is het aantal ouders dat kiest voor co-ouderschap voortdurend gestegen. In 2001 koos ongeveer 5% van de gescheiden ouders voor co-ouderschap. Dit percentage is thans ongeveer 25%.

De toename van het co-ouderschap hangt samen met de veranderde arbeidsmarkt. Ook speelt de toegenomen betrokkenheid van vaders bij de opvoeding van hun kinderen een rol alsmede de versterkte juridische positie van vaders.

Voor een succesvol co-ouderschap zijn in ieder geval nodig een goede ouderrelatie, wederzijds respect tussen ouders en een goede afstemming en communicatie tussen ouders. Ook spelen diverse andere factoren een rol zoals de werktijden van ouders, de woonomstandigheden, school- en sporttijden, de zorgverdeling ten tijde van de relatie, de emotionele draagkracht van kinderen en ouders en de wensen van (oudere) kinderen.

Een co-ouderschap kan niet worden geforceerd of afgedwongen. In een concrete situatie zal door de Kinderrechter moeten worden vastgesteld of een co-ouderschap in het belang van een kind is. Een sterk gepolariseerde situatie tussen de ouders kan voor Kinderrechters een contra-indicatie vormen voor het vaststellen van een gelijke verdeling van de zorg. Dit is spannend en soms ook frustrerend. Hebt u binnenkort een gesprek met uw ex-partner over de verdeling van de zorg, neem dan vrijblijvend contact op met een van onze familierechtadvocaten.

Gepubliceerd op 25 oktober 2024 door: mr. J.S. (Jorien) Bijsterbosch