Begin dit jaar heeft de kantonrechter een beslissing moeten geven op het verzoek om ex artikel 1:345 BW namens een minderjarige een schenking aan te nemen. Het bijzondere aan de schenking was dat daaraan voorwaarden waren verbonden. Schenking is een overeenkomst waarbij de ontvanger de schenking ook echt moet accepteren. Aangezien een minderjarige dat niet mag, zal in het voorkomende geval zijn of haar ouders dit moeten doen.
Omdat het de grootouders waren die het verzoek indienden, was het verzoek niet-ontvankelijk. Desalniettemin is de uitspraak leerzaam voor wat betreft de schenking onder voorwaarden.
In deze casus wilde opa en oma het bedrag van maar liefst € 2.146,- aan hun kleinkinderen schenken. Daarbij bepaalde de grootouders dat dit bedrag onder een bewind zou komen te staan. Met betrekking tot dit bewind hadden de grootouders de volgende voorwaarden in gedachte:
a. Het bewind vangt heden aan en eindigt als de jongste van de onderbewindgestelden de leeftijd van vijfendertig (35) jaren heeft bereikt. In tegenstelling tot het vorengenoemde geldt het bewind levenslang indien de begiftigde:
1. verslaafd is aan drugs of verslaafd is geweest;
2. verslaafd is aan alcohol of verslaafd is geweest en/of zich in coma heeft gedronken;
3. verslaafd is aan roken, lachgas of inhaleren van andere schadelijke middelen voor de gezondheid;
4. zich met meer dan één tatoeage heeft laten ontsieren groter dan twintig vierkante centimeter (20 cm2);
5. door géén gebruik te maken van zijn of haar talenten en zich niet ingespannen heeft om op basis van zijn of haar capaciteiten een eigen inkomen te generen;
6. door slecht beheer van zijn of haar financiële middelen een registratie heeft bij de Stichting Bureau Krediet Registratie (BKR); een registratie bij de Stichting Bureau Krediet Registratie geldt niet indien die tot stand is gekomen omdat men goederen heeft gekocht op afbetaling;
7. zijn of haar gezondheid dusdanig heeft verwaarloosd zodat ten gevolge daarvan zijn of haar body mass index (BMI) meer bedraagt dan vijf en twintig (25) voor vrouwelijke begiftigden of acht en twintig (28) voor mannelijke begiftigden of morbide obesitas heeft;
8. met justitie in aanraking is geweest en middels een veroordeling een strafblad heeft gekregen;
9. door haar of zijn onverantwoord rijgedrag zwaar lichamelijk letsel en schade heeft toegebracht aan zichzelf of aan derden.
Indien de begiftigde vijf (5) jaar na de constatering van de punten 1. tot en met 8. hiervoor genoemd aan kan tonen dat hij of zij ontdaan is van de za ken zoals in deze punten gemeld, dan wordt het bewind over het vermogen opgeheven ten gunste van de begiftigde en gelden de gewone regels zoals onder a. genoemd.
(…)
h. (…)
(…) Het geld mag worden aangewend voor een studie met dien verstande dat de uitkering jaarlijks niet meer mag bedragen dan één vijf/tiende (1,5) keerde leenbeurs die dan geldt van de Rijksoverheid. Een uitkering voor studie mag maximaal twee (2) jaar worden gedaan, indien géén vooruitgang is gemaakt met de studie.
Indien verzorging vereist is die niet wordt betaald uit de ziektekostenverzekering of andere sociale wetgeving, dan mag het bedrag worden aangewend tot maximaal het bedrag van de thans geldende persoonsgebonden budget. Indien het kapitaal niet wordt gebruikt voor a) de eigen woning; b) studie; c) verzorging; dan dient het vermogen/kapitaal te worden aangewend voor het verkrijgen van een pensioenvoorziening die ingaat op de vijf en zestigste (65e) verjaardag van de verkrijger.
(…)
m. Het is de wens van de schenkers dat deze bepalingen omtrent het bewind ook gelden voor de eerder gedane schenkingen aan de kleinkinderen…
Alhoewel de kantonrechter zich niet kan uitlaten over het verzoek zelf, overweegt de kantonrechter ten overvloede dat op grond van artikel 1:356 BW de kantonrechter een machtiging zoals verzocht slechts kan verlenen indien dit hem in het belang van de minderjarige noodzakelijk nuttig of wenselijk lijkt. De kantonrechter overweegt dat het volstrekt onduidelijk is wie en hoe bepaald of de voorwaarden zijn vervuld.
De kantonrechter oordeelt dat het achteraf van toepassing verklaren van voorwaarden op eerdere schenkingen indruist tegen de regels van het opgewekt vertrouwen. De kleinkinderen dan wel de wettelijke vertegenwoordigers mochten erop vertrouwen dat zij eerdere schenkingen zonder voorwaarden hebben aanvaard.
Daarnaast overweegt de kantonrechter dat de gestelde voorwaarden ongetwijfeld door de grootouders zijn ingegeven vanuit de beste bedoelingen. De voorwaarden neigen echter naar een financieel dwangmiddel. Een dwangmiddel om aan de kleinkinderen tot (bijna) in lengte van dagen op vele gebieden een levensstijl op te leggen zoals de grootouders die voorstaan. Het komt de kantonrechter voor dat er pedagogisch andere middelen zijn om (klein)kinderen die juistere geachte levensstijl mee te geven.
In hoeverre de kleinkinderen zich gelet op de hoogte van het geschonken bedrag überhaupt iets zouden hebben aangetrokken van de gestelde voorwaarden, valt nog maar te bezien. Ik meen dat de grootouders dan aanzienlijk dieper in de buidel hadden moeten tasten..
Tot slot bestaat de mogelijkheid om een einde te maken aan het bewind. De kleinkinderen kunnen bij de rechter bezwaar maken tegen het bewind. Dit kan als de kleinkinderen 18 jaar zijn en het bewind minstens 5 jaar heeft geduurd. Vindt de rechter dat de kleinkinderen het geld zelf goed beheren en het bewind dus overbodig is? Dan kan de rechter het bewind eerder stopzetten dan is bepaald.
Hebt u vragen over schenkingen (al dan niet onder voorwaarden) neem dan vrijblijvend contact met ons op!
