Op 8 mei 2019 werd een psychiatrisch-verpleegkundige slachtoffer van een ernstig arbeidsongeval tijdens haar nachtdienst. Terwijl zij reageerde op een alarm op een naastgelegen afdeling, viel een patiënt haar aan met een mes. De patiënt had eerder die nacht al een andere patiënt aangevallen. De verpleegkundige probeerde terug te vluchten naar haar eigen afdeling, maar haar toegangsdeur blokkeerde onverwacht. Tijdens deze angstaanjagende situatie werd zij door de patiënt gegrepen bij haar armen en haren. Gelukkig kon zij samen met een collega ontsnappen en zich verstoppen tot de politie kwam.
Het slachtoffer liep bij dit incident letselschade op en raakte tijdelijk arbeidsongeschikt. Begin 2021 besloot zij uiteindelijk om haar baan bij Mondriaan op te zeggen en elders te gaan werken. Dit vanwege het incident. Hoewel de verpleegkundige van de strafrechter een schadevergoeding toegewezen kreeg van bijna € 9.600, stelde ze haar werkgever aansprakelijk voor de verdere materiële en immateriële schade.
De verpleegkundige stelde dat Mondriaan tekort was geschoten in haar zorgplicht. Volgens haar had de werkgever onvoldoende maatregelen genomen om haar, en andere medewerkers, te beschermen tegen ernstige geweldsincidenten. Hierdoor was bij haar letselschade ontstaan. Zij stelde haar werkgever aansprakelijk voor de door haar geleden en nog te lijden letselschade.
Mondriaan erkende dat het incident zich had voorgedaan. Zij meende echter dat zij aan haar wettelijke zorgplicht had voldaan en daarom niet aansprakelijk is. De instelling verwees in haar verweer naar trainingen tegen agressie die medewerkers hadden gevolgd. Ook noemde Mondriaan het bestaan van een beleid rond psychosociale arbeidsbelasting en agressief gedrag.
Aangezien partijen niet tot een minnelijke oplossing kwamen legde de verpleegkundige haar vordering voor aan de rechter.
De rechtbank Limburg moest beoordelen of er inderdaad aansprakelijk was van werkgeversaansprakelijkheid voor het opgelopen letsel. Aangezien de werkgever erkende dat het incident zich had voorgedaan, stond het incident vast. Daarom stond centraal of de werkgever had voldaan aan haar wettelijke verplichtingen, die volgen uit art. 7:658 BW, om haar werknemers een veilige werkomgeving te bieden. De rechter neemt als uitgangspunt dat een werkgever verplicht is om duidelijke veiligheidsmaatregelen en instructies te geven om te voorkomen dat een werknemer schade lijdt in de uitoefening van zijn werk. Dat geldt zeker wanneer medewerkers werken met patiënten die agressief kunnen worden. In dat geval is immers de kans op letselschade aanwezig.
De rechter oordeelde dat Mondriaan niet had voldaan aan haar wettelijke zorgplicht. Ondanks dat medewerkers trainingen hadden gevolgd, bleek dat deze trainingen hen niet hadden voorbereid op situaties waarin patiënten gewapend zouden zijn. Ook had Mondriaan niet voldoende controles uitgevoerd om te voorkomen dat een patiënt een wapen meenam naar de afdeling. Zo bleek de patiënt die het slachtoffer aanviel niet gefouilleerd te zijn bij diens opname. Dit terwijl de voorzieningen daarvoor aanwezig waren.
Een ander verwijt was dat tijdens het incident belangrijke deuren automatisch geopend werden, waardoor de patiënt vrij rond kon lopen. Tegelijkertijd blokkeerde de deur waardoor het slachtoffer probeerde te ontsnappen. Ook de beveiliging kwam niet opdagen. Zelfs niet nadat de verpleegkundige telefonisch om hulp vroeg. Voorts stelde de rechtbank vast dat Mondriaan niet kon aantonen dat zij vooraf voldoende onderzoek had gedaan naar risico’s op de werkvloer. Er was geen zogenaamde Risico-Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) opgesteld waarin de risico’s van gewelddadig gedrag en het gebruik van wapens door patiënten duidelijk waren beschreven, terwijl dit wel wettelijk verplicht is.
De rechtbank oordeelde dat al deze tekortkomingen wezen op het niet voldoen aan de zware zorgplicht van een werkgever. Het ging hier niet alleen om een ongeval, maar om een voorzienbare situatie waarbij het risico op ernstig letsel groot was. De instelling had dit gevaar onvoldoende erkend en onvoldoende veiligheidsmaatregelen getroffen. Daarom oordeelde de rechter dat de werkgever aansprakelijk is voor alle schade, zowel materieel als immaterieel, die het slachtoffer heeft geleden of nog zal lijden door dit incident.
Deze uitspraak is belangrijk voor slachtoffers van arbeidsongevallen, vooral binnen de zorgsector. Het benadrukt opnieuw dat werkgevers een grote verantwoordelijkheid dragen voor de veiligheid van hun medewerkers. Dit betekent concreet dat instellingen verplicht zijn om preventief maatregelen te nemen, risico’s duidelijk in kaart te brengen, medewerkers goed te instrueren en snel en adequaat op te treden bij calamiteiten. Voor werknemers die in hun werk met agressie geconfronteerd worden, biedt deze uitspraak duidelijkheid over hun rechten.
Bent u slachtoffer van een incident en op uw werk en wilt u weten wat uw rechten zijn? Neem contact met ons op voor juridisch advies en hulp bij het verkrijgen van een schadevergoeding.
