Vliegramp Malaysia Airlines MH17: de juridische kant

Geplaatst op 13 juli 2014

Een groter contrast is bijna niet mogelijk. Van het ene op het andere moment verandert een vakantie, een zakenreis of de reis naar huis in een ramp voor (de nabestaanden van) de 283 passagiers en 15 bemanningsleden. Vogelaar Bosch Spijer Advocaten betuigt haar medeleven aan de nabestaanden, familie, vrienden en kennissen van de slachtoffers van deze ramp.

1e prioriteit: duidelijkheid voor de nabestaanden

Na een vliegramp is het van het grootste belang dat nabestaanden zo snel en adequaat mogelijk worden geïnformeerd. Voor nabestaanden is niets zo belangrijk als informatie. Zat mijn dierbare in het vliegtuig? Wat is er gebeurd? Is mijn dierbare geïdentificeerd?
Het is goed dat er inmiddels uitgebreid onderzoek is ingesteld naar de toedracht van deze ramp, zodat al op zo veel mogelijk vragen van nabestaanden een antwoord wordt gevonden.

De luchtvaartmaatschappij is verplicht nabestaanden te ondersteunen

De luchtvaartmaatschappij is op grond van internationale verdragen verplicht om aan nabestaanden de nodige ondersteuning te bieden. Deze ondersteuning bestaat niet alleen uit het geven van adequate informatie, maar ziet ook op de eerste hulp aan nabestaanden en het, desgewenst, vervoeren van de nabestaanden naar de rampplek. Malaysia Airlines heeft op 18 juli 2014 aangekondigd om aan nabestaanden een voorschot te verlenen van $ 5.000,00 voor de eerste kosten. Voorts heeft Malaysia Airlines aangekondigd dat alle nabestaanden van een slachtoffer een forfaitaire vergoeding van € 37.000,00 krijgen. Daarvoor moet wel het nodige papierwerk worden ingevuld.

Schadevergoeding

Na de eerste schok komen ook de vragen over de mogelijkheid om de geleden en nog te lijden schade te claimen. Ook ons bereiken hierover de eerste vragen. Het is van belang op te merken dat een schadeclaim geen haast heeft. Als nabestaande hebt u dan ook nog alle tijd om een claim in te dienen. U kunt zich dan ook vooralsnog volledig richten op praktische zaken en de verwerking van het vreselijke nieuws. Indien u hieraan behoefte hebt, kunt u voor steun contact opnemen met Slachtofferhulp Nederland.

Juridisch kader

Het juridisch kader in het geval van een luchtvaartramp is het Verdrag van Montreal. Op grond van dit verdrag is de luchtvaartmaatschappij risicoaansprakelijk voor de schade door een ramp. Deze risicoaansprakelijkheid is beperkt. In de media circuleren verschillende bedragen, tot welke de luchtvaartmaatschappij risicoaansprakelijk is. Dit komt doordat deze vorm van aansprakelijkheid beperkt is tot 100.000 SDR (=special drawings right; een rekeneenheid). Dit staat thans gelijk aan ongeveer € 113.947,78. Tot dit bedrag kan de luchtvaartmaatschappij geen beroep doen op overmacht (‘wij konden er niets aan doen’). Voor schade boven de 100.000 SDR is een beroep op overmacht wél mogelijk. Het is echter de vraag of Malaysia Airlines een beroep op overmacht toekomt. Immers heeft zij, anders dan een aantal andere luchtvaartmaatschappijen, er voor gekozen om over oorlogsgebied te vliegen.

Een groot aantal Nederlandse passagiers had de vlucht geboekt bij KLM. Vlucht MH17 was dan ook een gecombineerde vlucht. Veel Nederlandse passagiers hadden vluchtnummer KL4103 op hun ticket staan. Voor de nabestaanden van deze passagiers is KLM de aan te spreken luchtvaartmaatschappij.

Welke schade vergoed moet worden, hangt af van de vraag welk recht van toepassing wordt verklaard. Dit kan Nederlands recht zijn, maar bijvoorbeeld ook het recht van het land van bestemming. Bij de vliegramp in Tripoli is uiteindelijk gekozen voor een combinatie van rechtsstelsels van verschillende landen. Naar Nederlands recht moeten de begrafeniskosten en het gederfde levensonderhoud vergoed worden. Met dit laatste wordt niet alleen bedoeld het wegvallen van het inkomen van de overledene, maar ook de overige bijdragen die de overledene had in het gezin (denk aan het doen van het huishouden of het klussen in huis).

Anders dan in sommige media wordt gesuggereerd is het niet zo dat iedere nabestaande standaard aanspraak kan maken op € 114.000,00. De schade van iedere nabestaande moet afzonderlijk worden berekend. Een dergelijke vordering moet, op grond van internationale verdragen zijn ingediend binnen twee jaar na de datum van het ongeval.

Indien en voor zover de vlucht was geboekt in het kader van een pakketreis (vlucht + hotel en/of toeristische attracties) bij een Nederlandse reisorganisatie (zoals Fox of D-Reizen), dan is het onder omstandigheden ook mogelijk om de Nederlandse reisorganisatie met succes aansprakelijk te stellen. Hiervoor geldt echter dat een dergelijke vordering verjaart na één jaar. Veelal zijn namelijk op dergelijke reizen de algemene reisvoorwaarden van de ANVR van toepassing. Deze voorwaarden bevatten een bepaling dat een vordering binnen deze termijn moet zijn ingesteld.

Rechtsbijstand

Ervaringen bij eerdere (vlieg)rampen hebben ons geleerd dat in de dagen na de (vlieg)ramp een veelheid aan juridische dienstverleners hun diensten aanbieden aan nabestaanden. Vaak met oneigenlijke argumenten als zou er snel gehandeld moeten worden. Zoals u hiervoor gelezen hebt, is dat niet het geval. U hebt, afhankelijk van uw wederpartij, één tot twee jaar de tijd om een claim in te dienen. Er is dan ook geen enkele noodzaak om op korte termijn juridische actie te ondernemen. U kunt hiermee wachten totdat u hieraan toe bent.

Zodra u, als nabestaande, juridische stappen wenst te ondernemen, is het goed u te wenden tot een erkende letselschade advocaat, die is aangesloten bij de Vereniging van Letselschade Advocaten (LSA) en/of de Vereniging van Advocaten voor Slachtoffers van Personenschade (ASP). Dan weet u zeker dat u een terzake kundige belangenbehartiger hebt, die aan de hoogste kwaliteitseisen voldoet. Daarnaast coördineren deze vereniging de hulpverlening door de bij hen aangesloten advocaten. Inmiddels is er door de LSA en ASP een kernteam van advocaten geformeerd, die de zaaksoverstijgende discussies met Malaysia Airlines en haar advocaten voeren. Voor individuele bijstand kunnen nabestaanden zich wenden tot één van de advocaten die beschikbaar zijn voor bijstand in deze kwestie. Deze advocaten kunt u vinden op een lijst, die u hierkunt vinden.

Indien u behoefte hebt aan meer informatie of aan een vrijblijvend gesprek, dan kunt u daarvoor contact opnemen met onze ervaren (LSA/ASP-) advocaat mr. E.W. Bosch.