In het testament kan iemand aan bepaalde personen een legaat toekennen. Een legaat is een uiterste wilsbeschikking waarin de erflater aan een of meerdere personen een vorderingsrecht toekent. Deze persoon noem je een legataris. De vordering van een legataris hoeft niet altijd op goederen van de erfenis te zien. De erflater kan bijvoorbeeld ook het recht legateren om iemands huishouden wekelijks voor een periode van 10 jaar door zijn huishoudster te laten doen. Een legaat moet door de erfgenamen worden geleverd.
In de uitspraak van het Gerechtshof Arnhem Leeuwarden van 4 juli 2023 speelde het volgende. In deze procedure kwam de legataris in hoger beroep tegen de uitspraak van de rechtbank. Wat speelde er? Het Lilianefonds dat enig erfgenaam is van de erfenis, is bij de rechtbank een procedure begonnen. De stichting wil ten eerste dat het legaat wordt opgeheven of gewijzigd en ten tweede dat de legataris het bedrag dat hij teveel heeft ontvangen, terugbetaalt. Waarom wilde het Lilianefonds dat?
Het legaat waar het hierom gaat is:
“… een bedrag in contanten, groot vijftigduizend euro (€ 50,000,00), zulks onder de verplichting voor hem om de ten tijde van mijn overlijden in leven zijnde huisdieren te verzorgen, waarbij voormeld bedrag niet alleen zal strekken om de kosten van verzorging te kunnen voldoen, maar tevens ook de kosten van de te treffen voorzieningen (hekwerk(en) en dergelijke), met dien verstande evenwel dat dit bedrag – in afwijking van het hiervoor bepaalde – direct bij de aanvang van de verzorging van de huisdieren zal worden uitgekeerd…”
Bij overlijden had erflaatster twee rottweilers als huisdieren. Na het overlijden van erflaatster heeft de legataris de beide honden overgebracht naar zijn eigen terrein. Hij heeft voorzieningen getroffen om de honden te kunnen houden. Zo heeft een hekwerk geplaatst en voor een onderkomen voor de honden gezorgd.
Gedurende ongeveer een jaar heeft hij zelf voor de honden gezorgd. In het voorjaar van 2020 heeft hij de verzorging van de honden overgedragen aan anderen. Eerst heeft hij de beide honden geplaatst bij een manege. Omdat de honden daar voor problemen zorgden, heeft hij één van de honden herplaatst bij een familie. De andere hond is bij de manege achtergebleven. Eén van de twee rottweilers is inmiddels in 2023 overleden.
Op grond van art. 4:123 BW kan de rechter de verbintenis uit een legaat wijzigen of geheel of gedeeltelijk opheffen. Dit kan op grond van een omstandigheid die na het overlijden van de erflater is ingetreden. De rechter neemt bij een wijziging of opheffing zoveel mogelijk de bedoeling van erflater in acht.
De rechtbank heeft in eerste aanleg geoordeeld dat de gelegateerde € 50.000 bedoeld was voor de kosten van verzorging en het treffen van voorzieningen voor de honden. Verder overwoog de rechtbank dat vanaf het voorjaar 2020 de honden niet meer door de legataris zijn verzorgd en er dus voor hun verzorging ook geen kosten meer zijn gemaakt. De rechtbank oordeelt dat dit een situatie is waarin erflaatster niet heeft voorzien. Verder oordeelt de rechtbank dat nu het geld ten goede komt aan de legataris en niet aan de verzorging van de honden, er € 35.000,00 aan de boedel moet worden terugbetaald. Van dit vonnis wordt hoger beroep ingesteld.
Al met al stelt het hof vast dat de legataris wel een periode voor de honden heeft gezorgd. Verder is niet gebleken dat de periode daarna, de honden niet goed zijn verzorgd. De honden konden niet langer door de legataris worden verzorgd, omdat de rottweilers niet goed konden omgaan met zijn eigen honden. De legataris meent dat hij in de geest van de erflater heeft gehandeld door een goed verzorgingsadres te regelen. Het hof oordeelt dat uit de tekst van het legaat niet kan worden afgeleid dat het gehele bedrag van € 50.000,00 aan de honden moet worden besteed. Bovendien lijkt € 50.000,00 ook wel een erg hoog bedrag voor de verzorging. Dit mede gelet op de leeftijd van de honden.
Het hof concludeert dan ook dat het Lilianefonds geen omstandigheden heeft gesteld die een wijziging van het legaat rechtvaardigen. Er hoeft dus geld te worden terugbetaald.
Bij vragen over een legaat in een testament kunt u vrijblijvend contact opnemen met ons kantoor op 0174 – 444 880.
