Rechters buigen zich regelmatig over de vraag hoe schade begroot moet worden waarvan een partij vergoeding vordert. In een zaak uit 2019 (ECLI:NL:HR:2019:96) zocht de rechter via Google naar de herstelkosten van beschadigd beton. Hij baseerde vervolgens het schadebedrag op wat hij gegoogeld had. Mag de googlende rechter eigenlijk wel voor de bepaling van de hoogte van de schade informatie gebruiken van internet?
Het burgerlijk wetboek (meer precies art. 6:97 BW) bepaalt over het vaststellen van de schade door de rechter het navolgende;
De rechter begroot de schade op de wijze die het meest met de aard ervan in overeenstemming is. Kan de omvang van de schade niet nauwkeurig worden vastgesteld,
dan wordt zij geschat.
Deze bepaling geeft de rechter dus de vrijheid om de schade te schatten. In niet alle gevallen kan de rechter de schade namelijk nauwkeurig vaststellen. Er kunnen onzekerheden zijn, zoals bij gederfde winst.
(c) Bill Kasman via Pixabay
In de zaak waar de rechter googelde was er schade ontstaan aan een betonpad. Dat pad ligt op een perceel naast het perceel van de schadeveroorzakende partij. Die partij heeft recht van overpad via het pad. Bij het gebruik van het pad is het beschadigd, doordat er met zware machines en vrachtwagens overheen is gereden. Dit was nodig omdat er bomen op het perceel zijn gekapt en er is grond aangebracht.
De partij die de schade heeft geleden schakelt een deskundige in, die op een herstelbedrag van € 38.900 uitkomt.
In hoger beroep oordeelt het hof dat het niet nodig is om het gehele pad te vernieuwen. Voldoende is dat de scheuren die zijn ontstaan met asfalt worden opgevuld. Het hof oordeelt, onder verwijzing naar websites over herstelkosten van betonpaden, dat de gemiddelde prijs € 20 bedraagt per m2. Het hof schat de oppervlakte van de te herstellen scheuren op 150 m2 en komt uit op € 3.000,- schadevergoeding.
De eigenaar van het betonpad laat het er niet bij zitten en gaat in cassatie. De Hoge Raad oordeelt als volgt over de ‘googlende’ rechter;
Het hof heeft zijn begroting van de te vergoeden schade doen steunen op feitelijke gegevens die het niet aan het procesdossier heeft ontleend, maar uit eigen beweging op internet heeft gevonden. Door die gegevens aan zijn beslissing ten grondslag te leggen zonder partijen de gelegenheid te geven van die gegevens kennis te nemen en daarop desgewenst te reageren, heeft het hof gehandeld in strijd met het beginsel van hoor en wederhoor.
De Hoge Raad casseert (‘vernietigt’) de uitspraak van het hof en verwijst de zaak naar een ander hof. Dit hof moet de schade opnieuw begroten.
Uit het oordeel van de Hoge Raad volgt dat de rechter mag “googelen”. Echter, als hij zijn oordeel op gegevens wil baseren die hij op internet vindt, dan dient hij partijen de gelegenheid te geven zich daarover uit te laten. Zodoende wordt het beginsel van hoor en wederhoor niet geschonden.
Maar hoe verhoudt zich dit met artikel 6:97 BW? Daar staat dat als de schade niet nauwkeurig kan worden vastgesteld, de rechter deze mag schatten. Je zou zeggen dat de rechter dan toch gewoon even mag googelen. Dat is beter dan dat hij een slag in de lucht doet. En hoe moet hij anders tot een schatting komen?
Toch ligt dit genuanceerder. De bevoegdheid van de rechter om de schade te schatten dient er namelijk toe om elementen van onzekerheid in het proces van schadebegroting te overbruggen. Dat is iets anders dan dat hij de feitelijke gegevens aanvult door te googelen. Door te googelen betrekt hij feitelijke gegevens van internet over de herstelkosten in zijn beslissing. Een belangrijke regel is dat de rechter altijd gelegenheid geeft aan partijen om zich uit te laten over feitelijke gegevens die hij aan zijn beslissing ten grondslag legt. En dat heeft de googlende rechter nu juist nagelaten.
Hebt u vragen over het recht van overpad, aansprakelijkheid of (de begroting van) schade neem dan geheel vrijblijvend contact met ons op!
